Bernard Daelemans
Voorzitter Vlaams Komitee voor Brussel
Alexia Bertrand, Vlaming of Franstalig?
De Belgische politiek is doorgaans al niet elegant om naar te kijken, maar het kan altijd nog een tandje erger. Zeker als de Open VLD aan zet is. Het lag vast niet aan staatssecretaris van begroting Eva De Bleeker dat de federale financiën compleet ontspoord zijn, zodat we nu onder aan het lijstje bengelen van de slechtste leerlingen van de Europese klas. Toch kreeg zij de ezelsstamp. In een bizar maneuver werd zij vervangen door de MR-fractieleidster in het Brussels Parlement, die tegelijkertijd niet alleen van partij wisselde maar ook van taalrol!
Toegegeven: Alexia Bertrand is wel elegant om naar te kijken, maar welk vlees hebben we met haar in de kuip? In Vlaanderen geboren in een zeer welstellende familie (van het baggerbedrijf Ackermans & van Haaren) en perfect tweetalig vond ze, na studies vennootschapsrecht in Louvain-la-Neuve, al snel haar weg naar de ministeriële kabinetten van de MR, en schopte het tot kabinetschef van Didier Reynders. Later werd ze mandataris in de poepchique Brusselse gemeente Sint-Pieters-Woluwe en vervolgens ook Brussels parlementslid voor MR. Als fractieleider van de grootste oppositiepartij verstond ze de kunst om de desastreuze financiële toestand in het Gewest te hekelen en toch Open VLD-minister van Financiën Gatz – hij kon er toch ook niet zoveel aan doen – wat uit de wind te zetten.
Bertrand koos in Brussel voor de Franse taalrol en dat betekent concreet dat ze op gewestniveau nooit meer zal kunnen kandideren voor een Nederlandstalige lijst. De strenge regels omtrent taalaanhorigheid binnen de Brusselse gewestinstellingen zijn er gekomen nadat het FDF in de jaren 1970 ei zo na de Brusselse instellingen liet vastlopen doordat een groep ‘FDF-Vlamingen’ voor de Nederlandse taalgroep werd verkozen. De Vlamingen werden bijna in de minderheid gesteld in hun eigen taalgroep en dreigden de Vlaams-Brusselse culturele instellingen uit handen te moeten geven. Op het federale vlak zijn de regels niet zo strak.
Mevrouw Bertrand heeft wel een mening over de taalverhoudingen in Brussel, die ze nog in oktober kenbaar maakte: “Het aantal gewestparlementsleden in Brussel moet verminderd worden. 89, dat is niet verdedigbaar en dat laat zich voelen in de werkzaamheden van het parlement. De moeilijkheid ligt bij de beschermde minderheid vermits er 17 Vlamingen zijn op een totaal van 89, wat overeenkomt met 19%. Iedereen moet aanvaarden om die verhouding te herzien. Er is immers wel pariteit op het regeringsniveau”. Elders pleitte Bertrand voor het loslaten van de individuele tweetaligheid van de ambtenaar bij de Brusselse gemeenten en OCMW’s. “De invoering van te strenge regels die niet kunnen worden nageleefd zal leiden tot een personeelstekort, zoals dat al het geval is in sommige gemeenten, die dan van de regels inzake tweetaligheid moeten afwijken.” Zij wil dus naar een tweetalige dienst met eentalige ambtenaren.
Het blijft koffiedik kijken hoe Bertrand haar politieke ambities in de toekomst zal waarmaken. Er wordt al gespeculeerd dat ze bij de federale verkiezingen van 2024 op een Brusselse Kamerlijst van MR en VLD samen zou opkomen. Door de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde (en de nalatigheid van de wetgeving om mechanismen te voorzien – zoals taalkundige poolvorming), kunnen de Vlaamse partijen op eigen kracht geen zetel meer verwerven in Brussel. Door het samengaan op een tweetalige lijst lukt dit wel, zoals Groen (Tinne Van der Straeten) en PVDA (Maria Vindevoghel) hebben bewezen.
Maar de vraag blijft of de strubbelingen binnen de liberale familie nu echt van de baan zijn. Enigszins voorbarig kondigde de Franstalige krant La Libre aan dat een tweetalige liberale Kamerfractie op touw is gezet voor de volgende legislatuur maar dat verhaal wordt sterk gerelativeerd door het Open VLD-partijbestuur.
Dirk Berckmans
Bestuurslid Vlaams Komitee voor Brussel
UITBREIDING NEDERLANDSTALIG ONDERWIJS IN BRUSSEL
Eddy Van de Velde krijgt de Albert De Cuyperpenning.
Het VKB kent de Albert De Cuyperpenning toe aan Eddy Van de Velde, een van de drijvende krachten achter de oprichting van de nieuwe Egied Van Broeckhovenschool, een jezuïetenschool, in Sint-Jans-Molenbeek. De jezuïetencolleges zijn gekend voor hun degelijk algemeen secundair onderwijs (aso). Benevens aso zal er in de Egied Van Broeckhovenschool ook technisch (tso) en beroepsonderwijs (bso) worden aangeboden.
Het is vooral het feit dat deze laatste twee onderwijsvormen in Molenbeek worden georganiseerd dat door de jury bijzonder verdienstelijk is bevonden. Daarnaast waardeert het VKB de uitbreiding van het Nederlandstalig onderwijs, dat reeds aan zovele Brusselaars een hefboom voor sociale emancipatie heeft geboden en dit vandaag nog steeds doet. De erepenning Albert De Cuyper zal aan Eddy Van de Velde worden uitgereikt in de maand maart 2023. Nadere informatie volgt.
De Egied Van Broeckhovenschool wordt gebouwd in de voormalige brouwerij Vandenheuvel, vlak bij het Weststation in Sint-Jans-Molenbeek. Gestart wordt op 1 september 2023 met zes klassen 1A voor leerlingen die het getuigschrift basisonderwijs behaalden en de klas 1B voor hen die dit getuigschrift nog niet hebben. Wanneer alle studiejaren ingevuld zullen zijn, zal er plaats zijn voor 850 leerlingen met een ruim aanbod in de domeinen STEM en Maatschappij & Welzijn, zowel voor leerlingen die na het secundair onderwijs willen verder studeren (doorstroomfinaliteit) als voor leerlingen die meteen willen gaan werken (arbeidsmarktfinaliteit) en ook voor degenen die hiervoor nog geen keuze hebben gemaakt (dubbele finaliteit).
Egied van Broeckhoven
We staan eerst even stil bij de figuur van Egied Van Broekhoven, naar wie de nieuwe school wordt genoemd. Egied Van Broeckhoven (1933-1967) was een jezuïet die in 1965 in Kuregem (Anderlecht) ging wonen en er tot zijn dood in 1967 in verschillende fabrieken werkte. Egied hield een dagboek bij: Dagboek van de vriendschap; het werd in 1970 postuum uitgegeven en vertaald in negen talen. Egied vocht voor sociale rechtvaardigheid en wou als priester-arbeider tussen de mensen leven. In december 1967 kwam hij om het leven bij een arbeidsongeval in een Brusselse metaalfabriek.
“Egied wou in de arme buurt in de grootstad gaan leven. De migrantenwereld was voor hem een ontdekking. Hij benaderde de mensen met veel openheid en respect voor hun eigenheid en dat voelden ze aan. Hij wou vooral mensen samenbrengen. Het christendom was voor hem niet de enige weg naar God, wat destijds zeker geen alledaagse opvatting was. Hij streefde naar eenheid, samenwerking en onderling begrip tussen de diverse religieuze groepen. Daarbij stelde hij zich de vraag wat de verschillende godsdiensten van elkaar konden leren”. (Bron: webstek Egied van Broeckhoevenschool).
Egied van Broeckhoven
De laureaat
Laureaat Eddy Van de Velde was achtereenvolgens leraar, adjunct-directeur en algemeen directeur van het Sint-Jan Berchmanscollege; deze laatste functie vervulde hij tot juli 2019. Vanaf dan werd hij algemeen directeur en afgevaardigd bestuurder van vzw Ignatius Scholen in Beweging. De vzw Ignatius Scholen in Beweging is actief in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Rand en bestuurt elf scholen, waarvan twee secundaire scholen en negen basisscholen. Het schoolbestuur volgt het ignatiaans pedagogisch project van de orde van de jezuïeten en hun stichter, Ignatius van Loyola.
Eddy Van de Velde: “Met onze nieuwe Egied Van Broeckhovenschool kunnen we alle leerlingen die kiezen voor ons project een onderwijsvorm en studierichting aanbieden die past bij hun talenten. De verruiming en de verbreding die de nieuwe school vooropstelt, biedt veel mogelijkheden. In jezuïetenscholen willen we jonge mensen ook uitdagen om te streven naar meer. Een uitdaging wordt niet uit de weg gegaan. Wij vinden het belangrijk dat jongeren het beste uit zichzelf willen halen.
‘En todo amar y servir’
Het verdedigen van middelmatigheid en ‘het is al goed genoeg’ is niet aan ons besteed. Met onze school in Molenbeek willen we op sociaal vlak iets gelijkaardigs als Egied Van Broeckhoven doen door onderwijs te verstrekken in een gemeente die niet altijd even positief in het nieuws komt en heel wat uitdagingen kent. Maatschappelijk gezien willen we er dus voor zorgen dat de school ook iets voor de buurt betekent. De leuze van de school wordt En todo amar y servir (In alles liefhebben en dienen), wat perfect aansluit bij de filosofie van Egied. Dit was ook het motto van Ignatius van Loyola. Daarbij nodigen we onze leerlingen uit ‘in alles lief te hebben en zich dienstbaar op te stellen’.
Wij zijn ervan overtuigd dat, zoals Egied Van Broeckhoven het voordeed, ook de naar hem genoemde school een belangrijke emancipatorische rol zal spelen, die ook het oorspronkelijke doel van de Vlaamse Beweging was. Wij wensen laureaat Eddy Van de Velde en zijn gehele ploeg veel succes toe met dit prachtig project.
Zie voor meer info over de nieuwe school www.egiedvanbroeckhovenschool.be.
Wie zijn de jezuïeten?
In Verschuerens Modern Woordenboek vinden we de volgende betekenissen voor jezuïet: “1. (eigenlijke betekenis) een der jezuïeten. 2. (metaforische betekenis) sluw bedrieger”. In de eerste betekenis zijn de jezuïeten de leden van de “Sociëteit van Jezus”, die in 1540 werd gesticht door Ignatius van Loyola, geboren uit een adellijke familie in Spaans Baskenland. Zijn eerste dertig levensjaren waren alvast turbulent, om niet te zeggen losbandig tot hij tijdens de Franse belegering van Pamplona zwaargewond raakte, waarna hij een strikt ascetisch leven begon te leiden, zeven uur per dag bad en de fundamenten van zijn spirituele oefeningen formuleerde, later gekend als “De ignatiaanse spiritualiteit: God vinden in alles”.
De momenteel bekendste jezuïet is voorzeker Paus Franciscus. Hoewel de jezuïeten vooral vermaard werden met de door hen opgerichte colleges, hadden ze in de loop der eeuwen ook een grote invloed in het Vaticaan.
Zoals hun stichter reeds een opmerkelijk figuur was, is dit ook het geval voor heel wat van zijn latere volgelingen: wanneer men weet dat Jozef Verschueren, de auteur van het Modern Woordenboek zelf een jezuïet was, lijkt het alvast van niet weinig zelfironie te getuigen wanneer hij een jezuïet in de tweede metaforische betekenis omschrijft als een “sluw bedrieger” …
De taaltoestanden in Vlaanderen in het begin van de vorige eeuw zouden voor Jozef Verschueren s.j. (1889 – 1965) aan de oorsprong hebben gelegen om zijn Standaard Woordenboek met Encyclopedie en Wereldatlas te plegen. In de eerste uitgave (1930) van het woordenboek presteerde hij het om op de buitentekstplaat met de afbeeldingen van de landsvlaggen ook de Vlaamse leeuwenvlag toe te voegen. Onder druk ‘van hogerhand’ moesten ofwel de resterende exemplaren uit de handel worden genomen ofwel moest de vlag van Vlaanderen eruit. Verschueren zette zich ook in voor de vernederlandsing van het ‘Collège Saint Jean Berchmans’: onder zijn impuls werd er eerst, in 1938, ook een Nederlandstalige sectie opgericht. De Franstalige sectie werd geleidelijk overgebracht naar het Collège Saint Michel in Etterbeek en in 1953 verliet de Franstalige sectie definitief het college. Het Collège Saint Jean Berchmans wordt dan het Sint-Jan Berchmanscollege (bron: webstek van het Sint-Jan Berchmanscollege).
Karel Adams
Hoofdredacteur
De Brusselse Post
Wie was Albert De Cuyper?
Op 26 september 1993 overleed oud-voorzitter Albert De Cuyper, Brussels advocaat uit Oudenaarde, die van 1971 tot 1984 voorzitter was van het Vlaams Komitee voor Brussel.
In 1949 kwam hij als secretaris bij het VKB. Samen met zijn vrienden zou hij ervoor zorgen dat het Consciencehuis er kwam in de Jules Van Praetstraat, dat tot een gekend en legendarisch Vlaams Huis zou uitgroeien.
Hij was de inspirator van de campagne “Spreek uw taal te Brussel” en zorgde voor het uitgeven en verspreiden van een tweetalige woordenlijst voor Brusselse handelaars, met als titel: ‘Een hoffelijk handelaar spreekt de taal van zijn klant. – Un commerçant charmant parle la langue de son client.’ De Nederlandse woordenlijst kwam van Maarten van Nierop en de Franse vertaling was van de hand van Frans Grootaers.
Te zijner nagedachtenis werd door de raad van beheer van het VKB beslist om jaarlijks een prijs die zijn naam draagt uit te reiken aan personen die zich verdienstelijk hadden gemaakt voor het Vlaams leven te Brussel of voor de positie van het Nederlands in het algemeen.
Deze prijs houdt geen geldsom in maar wel een gouden penning met de beeltenis van de erevoorzitter. Tijdens de coronajaren werd er geen penning uitgereikt.
Lijst van de gehuldigden:
1995 Leo Delcroix
1996 Hugo Weckx
1997 Leo Peeters
1998 Brigitte Grouwels
1999 Guido Tastenhoye
2000 Mark Platel
2001 Antoon Roosens
2002 Luc Van den Brande
2003 Gijs Garré
2004 Frans De Pauw
2005 Erik Loosen
2006 Johan Van den Driessche
2007 Els Witte
2008 Jan Verheyen
2009 Jari Demeulemeester
2010 Jean-Pierre Rondas
2011 Remi Vermeiren
2012 Bart De Valck
2013 Karlien Tiebout
2014 Fernand Keuleneer
2015 Gunther Vanneste
2016 Luckas Vander Taelen
2017 André de Schutter
2018 Hendrik Vuye & Veerle Wouters
2019 Leo Camerlynck
Ze zitten in ons zakke
Ze zitten in ons zakke
de takse gôn oemuug
de poleteeke kracke
emme senze, in ’t uug.
Ministers dee zaain loesje
ze vinne rap eet neut
taks op de kinderkoesje
emme z’ in–geveud.
Ne mings zane pôn afpakke
da’s ’t liefste wa ze dôn
op uile deuzend gemakke
ons senskes, opdôn.
z’ emmen ët wei gevonne
nen taks op d‘ énergie
das wei wa geld gewonne
vui ons oeët, te klie.
Me zitte toeis ocherme
mè ’t snot in onze nuis
as g’ aa nog wilt verwerme
kuupt aa ën, varuis.
ne mings werkt giel zaa leive
vui ën onnuuzel prei
mô ei zee van zaa leive
zaan senskes, nie wei
Ja in ons zakke zitte
de chagrin van de kèt
wild’ ave kelder witte
dôd ët best, in ’t zwèt.
De ket van Jette
Meer Brusselse Post
De Brusselse Post | Editie november 2024
Vlaamse Regering wil meer Nederlands in Brussel.
Nog voor de gemeenteraadsverkiezingen werd een nieuwe Vlaamse regering gevormd, geleid door Matthias Diependaele (N-VA). Vooruit en CD&V zijn de coalitiepartners. Van de weeromstuit wordt geopperd dat deze drie partijen ook samen het Nederlandstalige luik van de Brusselse regering zouden kunnen vormen, wel aangevuld met Groen, dat onmisbaar is om een meerderheid te vormen. Het valt nog te bezien hoe de zaken in de geblokkeerde Brusselse regeringsvorming zullen lopen. Wel is zeker dat de N-VA in de Vlaamse Regering de Brusselminister levert, namelijk Cieltje Van Achter.
Brusselse Post | Editie oktober 2024
Brusselse toestanden
ONWETTELIJKE TAALEISEN
Op de webstek van de gemeenten Anderlecht en Etterbeek stonden openstaande vacatures voor een bibliotheekmedewerker van de Nederlandstalige bibliotheek.
Brusselse Post | Editie september 2024
De Brusselse regeringsvorming loopt – zacht gezegd – niet van een leien dakje. Zowel aan Vlaamse als aan Franstalige kant is er nog geen begin van duidelijkheid over de samenstelling van de nieuwe
Op 24 februari is Vic Anciaux in Brussel op 91-jari
Brusselse Post | Editie juli/augustus 2024
Goed nieuws uit Brussel: volgens de jongste ‘taalbarometer’ van de VUB zit het Nederlands weer in de lift: 22% van de Brusselaars spreekt ‘goed tot zeer goed’ Nederlands. Dat is een aanzienlijke stijging ten opzichte van het vorige onderzoek van zes jaar geleden. U leest hier meer over in een bijdrage van professor Jan Degadt.
Brusselse Post | Editie juni 2024
“Een zegevierend volk zal nooit een vierkante centimeter grond opgeven”, aldus de gewezen Brusselse liberale voorvrouw Annemie Neyts, als kranige tachtiger nog steeds goed voor een pittige quote. De oud-politica was gevraagd door het Archief en Museum van het Vlaams Leven te Brussel een woordje te zeggen ter gelegenheid van de tentoonstelling ‘50 jaar kiezen voor Brussel’. Neyts viseerde met haar statement degenen die de felbevochten gegarandeerde Vlaamse vertegenwoordiging in het Brussels parlement in vraag stellen.
Brusselse Post | Editie mei 2024
De verkiezingen van 9 juni komen dichterbij en allerlei kranten hebben het rapport van onze volksvertegenwoordigers en bestuurders opgemaakt. Dat is in Brussel niet anders. De stadskrant Bruzz deelde punten uit aan ministers en parlementsleden.
