Bernard Daelemans
Voorzitter Vlaams Komitee voor Brussel
De toepassing van de taalwetgeving is een oud zeer in Brussel
Geen staatshervorming maar stadshervorming
Enkele weken geleden organiseerde het Vlaams Belang een digitale studiedag over Brussel. Opmerkelijke gastsprekers waren professor Jan Degadt (erevoorzitter VKB) en Daniel Buyle, gewezen journalist, SP-politicus en voormalig griffier van de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Beide sprekers bezwoeren het publiek om zeker niet mee te gaan in het idee om van Brussel een vierde gewest te maken. Dat zou niet alleen voor de Brusselse Vlamingen maar ook voor Brussel in het algemeen geen goede zaak zijn, aangezien een dergelijke constructie niet verzoenbaar is met de hoofdstedelijke functie en Brussel bijgevolg de financiering van zijn hoofdstedelijke taken zou verliezen.
Brussel tweetalig stadsgewest
Brussel heeft geen staatshervorming nodig maar een stadshervorming, klonk het. Fusioneer de gemeenten en politiezones voor een efficiënter bestuur. Op termijn streeft het Vlaams Belang naar Vlaamse onafhankelijkheid, waarbij Brussel als een tweetalig stadsgewest mét bestuurlijke garanties voor de Vlamingen integreert in de nieuwe staat, aldus kamerlid Barbara Pas.
Een oud zeer is natuurlijk de toepassing van de taalwetgeving. In dat verband pleitte mevrouw Pas voor de omvorming van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht tot een echte rechtbank met magistraten die Brusselse besturen effectief kunnen sanctioneren bij niet-respect voor de taalwetgeving.
Het is niet het eerste voorstel om de ‘papieren tijger’ die de taalwetgeving is toepasbaar te maken. Enkele jaren geleden legden de kamerleden Hendrik Vuye en Veerle Wouters nog een wetsvoorstel neer om de rol van de vicegouverneur van Brussel te versterken. Die kan vandaag de dag alleen schorsingen uitvaardigen tegen niet-tweetalige personeelsleden bij Brusselse overheidsdiensten, die echter pas effectief worden wanneer de Brusselse regering ze bekrachtigt.
1.843 onwettige benoemingen
De Franstalige ministers in de Brusselse regering hebben dit echter altijd geweigerd en de Vlaamse ministers maakten er nooit een punt van. Het laatste jaarrapport van de vicegouverneur maakt gewag van niet minder dan 1.843 onwettige benoemingen – op één jaar tijd dus.
Met enige regelmaat plaatst de oppositie dit onderwerp op de agenda maar de Vlaamse bestuurspartijen in Brussel schermen altijd met het argument van de ‘continuïteit van de dienst’ omdat tweetaligen moeilijk te vinden zijn, een argument dat toenmalig minister van Binnenlandse zaken Jan Jambon (N-VA) trouwens overnam toen het ging over de politieagenten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, die federaal werden gerekruteerd.
De Brusselse bestuurders moeten de tweetaligheid ernstig nemen
In Antwerpen slaagde burgemeester Bart De Wever erin de aanwerving van allochtone politieagenten op te trekken van 1% tot 20%. Om dat te bereiken investeerde de stad Antwerpen fors in vorming, zodat deze rekruten konden slagen voor het politie-examen. Mutatis mutandis moet die in Brussel ook mogelijk zijn wat de tweetaligheid betreft.
Het is tijd dat de Brusselse bestuurders de tweetaligheid ook ernstig gaan nemen en beleid voeren om die te bereiken. Het feit dat elke aanzet tot debat vanuit de oppositie telkens wordt weggewuifd door de Vlaams-Brusselse meerderheidspartijen is niet van aard om stappen vooruit te zetten.
Prof. Em. Jan Degadt
Gast auteur Brusselse Post
Controle op de openbare financiën: de schuldgraad neemt fors toe
Merkwaardige Brusselse cijfers
Wanneer je je belastingbrief trouw invult en braaf je belastingen betaalt, is er veel kans dat je onvoldoende beseft dat je hiermee toetreedt tot een van de machtigste belangengroepen van het land. Inderdaad, de hele staatsconstructie kan niet voort zonder belastingbetalers. Als er een haar in de boter is tussen de overheid en de belastingbetalers, zijn de gevolgen niet te overzien. Dat was vroeger ook het geval.
De hertog van Alva is een van de minst populaire figuren uit onze geschiedenis. Zijn slechte reputatie steunt vooral op zijn onverdraagzame godsdienstpolitiek of zijn wreedaardige repressie maar toch ook wel op fiscaal beleid. Zijn bekendste maatregel, en ook aanleiding tot heel wat heibel, was de Tiende Penning. Ook in onze buurlanden kon een opstand van de belastingbetalers grote gevolgen hebben. De Franse Revolutie is goed en wel begonnen nadat de koning de Staten-Generaal moest bijeenroepen … omdat hij geld nodig had.
Politieke keuzes maken
Niemand betaalt graag belastingen. Daarom is het in een democratie gebruikelijk dat belastingwetten en begrotingswetten (of -decreten of -ordonnanties) moeten worden goedgekeurd door een democratisch verkozen parlement. Een begroting is een schatting van de inkomsten en uitgaven van het volgende jaar. Bij het opmaken van de begroting worden politieke keuzes gemaakt. Welke uitgaven krijgen prioriteit? Moet men bij een deficit besparen op de uitgaven of de belastingen verhogen? Naast de begroting voor het volgende jaar is er ook de afrekening van het voorbije jaar. Ook deze afrekening moet door het parlement worden bekrachtigd.
De taken van het Rekenhof
In tegenstelling tot wat velen denken is het Rekenhof geen administratieve dienst van de uitvoerende macht en het is evenmin een tak van de rechterlijke macht. Het is een agentschap van het parlement, dus de wetgevende macht. Het Rekenhof controleert of de ingediende begrotingen en rekeningen correct zijn en rapporteert aan het parlement, dat dan finaal beslist over al dan niet goedkeuring. Overigens heeft het Rekenhof ook een aantal andere opdrachten.
Brusselse geldstromen
Volgens het BISA (Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse, onze huisleverancier van interessante statistieken over Brussel) en op basis van gegevens van het Instituut voor de Nationale Rekeningen (INR) van de Nationale Bank had het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) in 2019 ontvangsten voor een totaal bedrag van 4915 miljoen euro.
De uitgaven bedroegen 5531 miljoen euro, waarvan (afgerond) 80% lopende uitgaven of werkingsuitgaven, 19% kapitaaluitgaven of investeringen en 1% rentelasten. In de financiële verslaggeving van het BHG zijn ook een aantal gewestelijke autonome instellingen geïntegreerd zoals bijvoorbeeld de Haven of Actiris. Niet inbegrepen zijn de gemeenten, de politiezones en de gemeenschapscommissies.
Een slecht rapport van het Rekenhof is politiek heel onaangenaam.
Tsunami van schulden
Een slecht rapport van het Rekenhof is politiek heel onaangenaam. Dat is wat de Brusselse Regering is overkomen op 28 oktober 2021. Op die dag heeft het Rekenhof zijn ‘26ste Boek’ over de rekeningen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) voorgelegd aan de parlementaire instanties. Het was een heel kritisch rapport. Het Rekenhof onthield zich ervan om een oordeel te formuleren over de algemene rekening 2020 van de gewestelijke entiteit. De algemene rekening 2020 van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie kreeg een afkeurend oordeel.
Er zijn toen heel wat zwartepieten doorgeschoven tussen regering, politieke meerderheid, parlementaire oppositie, de administratie en de media. Wij houden het hier bij één enkel, maar zeer belangrijk item: de onrustwekkende toename van de gewestelijke openbare schuld.
De verhouding van de geconsolideerde brutoschuld (gedefinieerd door het INR) tot de totale ontvangsten (volgens Europese definitie) is toegenomen van 97,1% in 2016 over 130,2% in 2019 tot 179,3% in 2020!
Uiteraard heeft Brussel een punt door erop te wijzen dat er ook in de federale staat en de andere deelstaten een probleem is. Zelfs Vlaanderen moet zijn schuldpositie in de gaten houden. Bij een te hoge schuldgraad moeten niet alleen de te hoge schulden worden terugbetaald. Er zijn ook de interesten. Vandaag zijn de interestvoeten zeer laag maar niets garandeert dat het zo zal blijven.
En er is meer. De hoogte van de interestvoet wordt bepaald door de rating die de schuldenaar krijgt van gespecialiseerde bureaus. Voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is dat Standard & Poor’s. Bij een lagere rating wordt de interestvoet hoger. Dat is net wat met Brussel gebeurd is in maart 2021.
Meer afbetalen in de toekomst
Wij citeren het Rekenhof: “In maart 2021 verlaagde een buitenlands ratingbureau de rating van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ingevolge de gecombineerde effecten van de negatieve impact van de COVID-19-pandemie en van de kosten van de strategische investeringen op de financiële resultaten van 2020 (daling van de ontvangsten en stijging van de uitgaven), waardoor de schuld sterk toenam. Volgens het agentschap zullen de effecten in 2021 vergelijkbaar zijn.” Het Rekenhof citeert de bevoegde administratie: “enerzijds dat de aflossing van de schuld relatief stabiel blijft ondanks de stijging van de schuld, en anderzijds dat de rating andermaal zou kunnen worden verlaagd als de verwachte daling van het begrotingstekort er niet komt, waardoor de schuld gestaag zou blijven toenemen.” Anders uitgedrukt: het BHG zal in de toekomst meer moeten afbetalen.
Schuldenprobleem niet snel oplosbaar
Vooraleer af te ronden richten wij nog even de focus op het vervolg van het verhaal. Op 10 november 2021 heeft het Rekenhof zijn commentaren gegeven over de aanpassingen van de begroting 2021 en de begroting 2022. Wij pikken hier enkele beschouwingen uit over de evolutie van de schuld. “De directe schuld van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is geëvolueerd van 3,4 miljard euro op 31 december 2018 naar 5,8 miljard euro op 31 december 2020, d.i. een stijging met +73,2% (+2,5 miljard euro) in een periode van twee dienstjaren. Gelet op de toename van de schuldgraad met naar schatting 1,8 miljard euro in 2021 en 1,0 miljard euro in 2022, volgens het meerjarentraject van het gewest, zou de directe schuld op het einde van 2022 kunnen oplopen tot 8,6 miljard euro.”
Het ziet er dus niet naar uit dat het schuldprobleem snel opgelost zal geraken. Dat beseft ook het Rekenhof. “Zoals het Rekenhof aanhaalde in zijn 26ste Boek, bestaat er een verband tussen de toename van de directe schuld en de gecumuleerde begrotingstekorten van de DBHR. Het stelt vast dat het nettobegrotingssaldo zoals dat naar voren komt uit de ontwerpen van aangepaste begrotingen 2021 van de DBHR, een tekort van 2,3 miljard euro vertoont. De verwachte toename van de schuld in 2021 (+1,8 miljard euro) zou onderschat kunnen zijn.” Met DBHR worden de Diensten van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bedoeld.
Conclusie
Dat brengt mij meteen bij mijn conclusie: in tegenstelling tot wat velen denken was de financiële toestand van het Brussels Gewest tot in het recente verleden helemaal niet zo slecht. De recente evolutie, met een combinatie van stijgende rentevoeten, hogere schuldgraad en mogelijk lagere rating zou echter alarmbellen doen rinkelen.
Brussel, maan Brussel
De leste ket aaft zaan and on zaan èt
en ei vrôgt ëm stillekes af: “ik kan ni mei,
ik zen ee toeës pesees ën vrumde loeës,
dad ès straf want da was ee maane cotei”.
“Brussel wô zedde gaa, wad ès da naa mè aa?
Ik erken maa ee neevrans nemie,
Ik luup rond in maan strôt, gien ketjes, giene môt,
kapot van nostalgie…”
Brussel, maan Brussel, wo gôdde gaa ène,
wad emme ze naa van aa weial gemokt?
altaaid sans gène al dee franse rengaine
de ket weud domei wei in zaan zeel gerokt.
Neie ‘k wil da nemi, al daan franse sji-sji,
ët zit maa al lang tot ee,
’s oves raaie ze voesj, mè uile sjikke koesj,
op maan champs-élysées…
Brussel, maan Brussel, ô stoem kunde zaain?
wô da gaa aa ketjes zëlf discrimineit…
ja, al dei ander dee vinne da faain,
z’ emmen ee allemô uile koekoeks-aar geleid.
Ze komme van ouveral, môke van ’t stad ne stal,
ge mô oplette wo da ge passeit,
dô komme nog vodde van, mè Jan en alleman,
dad ès “fun” zugezeid…
‘k zeen nemi kleir, ‘k zit vanêr in de scheir,
in maan aige strôt zen ‘k ni op maa gemak…
Brussel, maan Brussel valt naa ni oemvèr,
z’ emme ’t ketje vui altaaid in uile zak.
Deel de Brusselse Post op al je sociale media kanalen
Meer Brusselse Post
De Brusselse Post | Editie november 2024
Vlaamse Regering wil meer Nederlands in Brussel.
Nog voor de gemeenteraadsverkiezingen werd een nieuwe Vlaamse regering gevormd, geleid door Matthias Diependaele (N-VA). Vooruit en CD&V zijn de coalitiepartners. Van de weeromstuit wordt geopperd dat deze drie partijen ook samen het Nederlandstalige luik van de Brusselse regering zouden kunnen vormen, wel aangevuld met Groen, dat onmisbaar is om een meerderheid te vormen. Het valt nog te bezien hoe de zaken in de geblokkeerde Brusselse regeringsvorming zullen lopen. Wel is zeker dat de N-VA in de Vlaamse Regering de Brusselminister levert, namelijk Cieltje Van Achter.
Brusselse Post | Editie oktober 2024
Brusselse toestanden
ONWETTELIJKE TAALEISEN
Op de webstek van de gemeenten Anderlecht en Etterbeek stonden openstaande vacatures voor een bibliotheekmedewerker van de Nederlandstalige bibliotheek.
Brusselse Post | Editie september 2024
De Brusselse regeringsvorming loopt – zacht gezegd – niet van een leien dakje. Zowel aan Vlaamse als aan Franstalige kant is er nog geen begin van duidelijkheid over de samenstelling van de nieuwe
Op 24 februari is Vic Anciaux in Brussel op 91-jari
Brusselse Post | Editie juli/augustus 2024
Goed nieuws uit Brussel: volgens de jongste ‘taalbarometer’ van de VUB zit het Nederlands weer in de lift: 22% van de Brusselaars spreekt ‘goed tot zeer goed’ Nederlands. Dat is een aanzienlijke stijging ten opzichte van het vorige onderzoek van zes jaar geleden. U leest hier meer over in een bijdrage van professor Jan Degadt.
Brusselse Post | Editie juni 2024
“Een zegevierend volk zal nooit een vierkante centimeter grond opgeven”, aldus de gewezen Brusselse liberale voorvrouw Annemie Neyts, als kranige tachtiger nog steeds goed voor een pittige quote. De oud-politica was gevraagd door het Archief en Museum van het Vlaams Leven te Brussel een woordje te zeggen ter gelegenheid van de tentoonstelling ‘50 jaar kiezen voor Brussel’. Neyts viseerde met haar statement degenen die de felbevochten gegarandeerde Vlaamse vertegenwoordiging in het Brussels parlement in vraag stellen.
Brusselse Post | Editie mei 2024
De verkiezingen van 9 juni komen dichterbij en allerlei kranten hebben het rapport van onze volksvertegenwoordigers en bestuurders opgemaakt. Dat is in Brussel niet anders. De stadskrant Bruzz deelde punten uit aan ministers en parlementsleden.
