Bernard Daelemans
Voorzitter Vlaams Komitee voor Brussel
Brusselse regering knabbelt opnieuw aan Vlaamse bevoegdheden
Grondwettelijk Hof neemt grote bocht
Zeer tot onze verbazing heeft het Grondwettelijk Hof het verzoek afgewezen dat het Vlaams Komitee voor Brussel had ingediend om de Brusselse ordonnantie over de ‘schoolcontracten’ te vernietigen.
Ook voor buurtbewoners
Met die ordonnantie eigent de Brusselse regering zich het recht toe schoolinfrastructuren zoals sportzalen, refters en speelpleinen te bouwen of te renoveren, waarna de begunstigde scholen wel verplicht zijn die ruimtes open te stellen voor de buurtbewoners, weliswaar buiten de schooluren. Een en ander moet bijdragen tot de uitbreiding en verbetering van de kwaliteit en toegankelijkheid van de ‘openbare ruimte’ en tot de ‘sociale cohesie’. Daartoe zouden dan ook activiteiten op touw gezet worden van socio-economische en socio-culturele aard. Dat kan bijvoorbeeld de organisatie van toneelvoorstellingen zijn.
Het nastreven van een wisselwerking tussen de school en de buurt gebeurt in Vlaanderen eveneens maar dan in het kader van het concept ‘brede school’. Dat gebeurt volledig binnen het kader van de gemeenschapsbevoegdheden als onderwijs, cultuur, sport en vrijetijdsbeoefening. Het Brussels gewest meent acties te kunnen ondernemen vanuit zijn gewestbevoegdheden.
Bevoegdheidsovertreding van het BHG
Die zijn in de ordonnantie op een erg abstracte en ondoorgrondelijke manier gedefinieerd : “socio-economische acties gericht op het bevorderen van de sociale cohesie en de socioprofessionele inschakeling, meer bepaald door de terbeschikkingstelling van collectieve voorzieningen en door het aanmoedigen van de inwoners om deel te nemen aan de activiteiten”. Als iemand begrijpt wat dit wil zeggen mag hij/zij het me altijd eens uitleggen.
In het verleden heeft het Grondwettelijk Hof de financiering van de bouw van kinderdagverblijven met gewestmiddelen op verzoek van het Vlaams Komitee voor Brussel een halt toegeroepen. Maar vandaag doet datzelfde hof opmerkelijke intellectuele inspanningen om deze opzichtige bevoegdheidsoverschrijding van het Brussels Gewest te gedogen. Het Hof argumenteert dat de Bijzondere wet van 8 augustus 1980 de deelstaten toelaat in bepaalde omstandigheden buiten hun bevoegdheden te treden. Dat zou hier dus kunnen omdat de onderwijsopdracht van de betrokken scholen niet in het gedrang komt. Het intekenen op deze schoolcontracten is bovendien facultatief.
Naar een gemeenschapsgewest?
De koerswijziging van het Grondwettelijk Hof heeft allicht te maken met een gewijzigde samenstelling nadat verschillende rechters met pensioen gingen. Die nieuwkomers zijn blijkbaar vatbaar voor de opvatting dat Brussel evolueert in de richting van een gemeenschapsgewest. Het is echter niet aan het Hof maar wel aan de politiek om de richting te bepalen.
Het Hof laat wel open dat de Vlaamse Gemeenschap eventueel bepaalde regels kan opstellen om te bepalen aan welke criteria de activiteiten in het kader van de schoolcontracten moeten beantwoorden. Misschien moet Vlaams onderwijsminister Ben Weyts daartoe een omzendbrief opstellen.
Bernard Daelemans, Voorzitter Vlaams Komitee voor Brussel
Karel Adams
Hoofdredacteur
De Brusselse Post
De echte schat van het beursgebouw
De Beurs aan de Anspachlaan. staat al enige tijd in de steigers. Het is niet de bedoeling er opnieuw een ruimte van te maken waar geldmakelaars en financiële beleggers elkaar ontmoeten, die mercantiele functie heeft het niet meer sinds 1996. Sinds die periode is het gebouw enkel gebruikt voor tijdelijke tentoonstellingen, maar tegen het jaar 2023 wil men de 12.000 vierkante meter openstellen voor het publiek. Kostprijs: ongeveer 50 miljoen euro
Jan Hertog I van Brabant
Het gebouw krijgt naast de monumentale ingang vooraan ook achteraan, ter hoogte van de Taborastraat, een gepaste uitgang. Binnen zal ruimte vrijgemaakt worden voor een restaurant en een culturele expo. Met de renovatie wordt getracht om het gebouw terug de allure van voorheen te geven: de zuilen krijgen hun oorspronkelijk uitzicht terugkrijgen, de klassieke zolderingen worden in ere hersteld, de stoffen muurbekleding wordt nagebootst en ook de vloer krijgt terug een – gemoderniseerd – mozaïekuitzicht.
Op de eerste verdieping wordt het biermuseum ingericht en komt er plaats voor een dakterras van 1000 vierkante meter. Het biermuseum wordt een historisch parcours, met een verwijzing naar Jan Hertog I van Brabant, van wie de resten van zijn praalgraf op een zijkant van het Beursgebouw (de archeologische site Bruxella 1238) te vinden zijn. Toeval of niet, maar deze hertog werd Gambrinusgenoemd, wat in het Latijn ‘bierkoning’ betekent.
Maar wie was die bijzondere hertog weer?
Een Hertog voor Brabant: Jan I
Toen Jan anno 1252/1253 te Brussel geboren werd als tweede zoon van Hendrik III van Brabant liet niets vermoeden dat hij ooit zou uitgroeien tot de machtigste vorst uit de Brabantse dynastie.
Aleidis, moeder van Jan, besliste echter na de dood van haar echtgenoot dat niet de zwakzinnige Hendrik, de eerstgeborene, de titel zou krijgen, maar wel de jongere Jan.
De Brabantse hertogen heersten over een vorstendom dat grotendeels samenviel met de provincies Noord-Brabant, Antwerpen en Brabant (nu Vlaams- en Waals-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest).
Ze beroemden er zich terecht op af te stammen van Karel de Grote en waren er op uit om hun aanzien te vergroten in het oude Neder-Lotharingen, een streek rijk aan Karolingische tradities. Precies daarom leverde Jan I een jarenlange strijd om het hertogdom Limburg (in de buurt van Eupen en Verviers). Op 5 juni 1288 verpletterden de Brabanders, bijgestaan door de burgers van Keulen, te Woeringen een bondgenootschap bestaande uit de graven van Gelre en Luxemburg en de aartsbisschop van Keulen.
In de oude Karolingische keizerstad Aken handhaafde de Brabander krachtig zijn rechten en hij versterkte ook zijn invloed op de burgers van Keulen. De vorst had op dat ogenblik een dergelijk aanzien verworven dat na de dood van Rudolf van Habsburg (1273-1291) de aartsbisschop van Trier voorstelde om Jan I van Brabant de Duitse koningskroon te verlenen.
Democratie voor geld
Omdat de talrijke oorlogen de schatkist hadden uitgeput was Jan I verplicht een hadden uitgeput was Jan I verplicht een beroep te doen op de financiële steun van de Brabanders. De adel en de steden (Brussel, Leuven, Antwerpen, Lier, s’ Hertogenbosch, Zoutleeuw, Tienen en Nijvel) verleenden deze steun echter niet zomaar. Zowel zijn grootvader, Hendrik II (1248) als zijn vader, Hendrik III (1261) hadden in hun testamenten aan de Brabanders een aantal waarborgen inzake rechtszekerheid en vrijheid moeten toestaan. Op die manier groeide in Brabant – meer dan in Vlaanderen – stilaan een eigen politieke cultuur gebaseerd op rationeel overleg. De macht van de vorst werd steeds nauwer omschreven in algemene landsprivileges. Zo ontwikkelde zich in Brabant, net als in Engeland, een constitutioneel systeem.
Tijdens de veertiende en vijftiende eeuw zal die ontwikkeling een hoogtepunt bereiken.
Nederlands in Brussel
Hertog Jan voerde een aantal bestuurlijke hervormingen in en was ook op taalkundig vlak een vernieuwer. Al was hij goed vertrouwd met het Frans, toch heeft hij – in tegenstelling tot zijn vader Hendrik III – de lyriek niet in het Frans beoefend maar in het ‘Duytsch’ met sprankelende minnegedichten als ‘Harbalorifa’ en minneliederen zoals ‘Eens meien morgen vroe’. Hij vaardigde als eerste hertog van Brabant “Dietsche” oorkonden uit aan de stad Brussel. Dit gebeurde in een periode waarin de Vlaamse steden als Brugge, Gent, Ieper en Kortrijk … Franstalige privileges ontvingen van de graven van Vlaanderen als Guy de Dampierre.
Verbleven de voorgangers van Jan I meestal te Leuven dan gaf Jan I de voorkeur aan Brussel. In Sint-Goedele laat hij zijn Woeringse zege herdenken. Terecht kon Lodewijk Van Velthem dan ook tijdens de veertiende eeuw schrijven dat Jan I ‘Bruesele eerde ende minde vor alle steden die hi kinde’. In de Zennestad werd hij in 1294 ter aarde besteld, evenals zijn vrouw Margaretha en zijn dochter Maria.
Klooster
Op de plaats van het huidige Beursgebouw was er vanaf 1238 (vandaar Bruxella 1238) een klooster uitgebouwd door Franciscaanse bedelmonniken, ook wel Minderbroeders genoemd.
Tijdens de godsdienstrellen van 1579 werd het klooster en hun Minderbroederskerk (of Recolettenkerk) zwaar beschadigd, maar onder het bestuur van Albrecht en Isabelle werd alles heropgebouwd. Het hoogkoor werd vernieuwd in barokstijl en het vernielde graf van Jan I en zijn vrouw Margaretha werd vervangen door een barokmonument.
Bij het Franse bombardement van 1695 ontsnapte het niet aan de vernielingen. Nogmaals werd het klooster heropgebouwd, maar de doodsteek kwam zo wat honderd jaar later toen de Franse eerste consul Napoleon Bonaparte de gebouwen als nationaal goed verkocht en liet afbreken. In de plaats kwam er een Botermarkt. Tussen 1868 en 1873 werd in Brussel onder de leiding van architect Léon Suys het Beursgebouw opgericht. Franse neorenaissance vermengd met Second Empire geven het een eclectisch uitzicht. Wat nog onder de grond zat, vergleed in de nevels van het verleden.
Een slecht rapport van het Rekenhof is politiek heel onaangenaam.
Opgravingen
Precies 700 jaar na de Slag van Woeringen, in 1988, werden archeologische opgravingen gehouden in de Beursstraat. Ze vonden er de resten van het hoogkoor van de voormalige Minderbroederskerk.
De archeologen stonden echter voor een probleem. In het midden van het voormalige hoogkoor stootten zij op vijf pijlers in zandsteen, waarvoor ze geen verklaring vonden.
Uiteindelijk zei de archeoloog Prof. Pierre Bonenfant (ULB) dat die pijlers een raadsel zouden blijven. Paul De Ridder, stichtend lid van de Vereniging voor Brusselse Geschiedenis, vond de verklaring van het raadsel. Hij verwees naar een passage in de kroniek van Lodewijk van Velthem (+ na 1327). Die priester schreef dat hertog Jan I in 1294 begraven werd in het midden van het koor van de Minderbroederskerk te Brussel. Het raadsel was opgelost: die pijlers hadden destijds zijn grafmonument gedragen.
Karel Adams
Hoofdredacteur DBP
André Monteyne
Veeltalige vijfde generatie Brusselaar langs vaderszijde
Et pour les Flamands la même chose
Vaccinatieperikelen
Als 86-plusser was ik begin april nog steeds niet ingeënt alhoewel verschillende kennissen, veel jonger dan ik, al waren gevaccineerd. Ik heb getelefoneerd naar het coronavirusnummer 02 214 19 19. Op 19 april werd mij medegedeeld dat er plaats was aan de Heizel op maandag 26 april.
Om te bevestigen zou men een sms sturen.
Op mijn gsm verschenen inderdaad een Nederlands- en een Franstalig bericht met een code. Als Nederlandstalige heb ik het Nederlands bericht aangeklikt. Er volgden echter geen verdere instructies. Vermits ik reeds een afspraak had met het vaccinatiecentrum, heb ik mij op 26 april aangeboden. Daar werd ik doorverwezen naar de ‘Helpdesk’,waar ik tot mijn verbazing vernam dat ik niet was ingeschreven. Na veel heen-en-weergetelefoneer en doorverwijzingen bleek dat het Nederlands bericht dat ik mee had, onbekend was en dat ik moest inloggen op BRUVAX Brussels. Teleurgesteld keerde ik weer naar huis. Daar heb ik ingelogd op BRUVAX Brussels (blijkbaar een organisatie van de GGC). Nu volgden wél instructies, maar uitsluitend in het Frans. Wat ik ook probeerde, ik kreeg er geen Nederlands woord uit. Ik stond voor een dilemma: me niet laten vaccineren, dan wel de overtreding van de taalwet ondergaan.
NB1: Ik heb over deze overtreding een klacht ingediend bij de heer Jozef Ostyn, vicegouverneur van het Brussels hoofdstedelijk Gewest, die in zijn antwoord stelt dat “gezien voor inschrijving via BRUVAX men ook zijn rijksregisternummer moet ingeven, het platform perfect moet weten of de betrokkene als Nederlandstalige is ingeschreven in het bevolkingsregister … Bijgevolg mag er normaliter geen enkele reden zijn waarom alle communicatie die een burger hieromtrent ontvangt niet correct in zijn of haar taal opgesteld zou zijn … Overigens heb ik via andere kanalen ook reeds soortgelijke klachten ontvangen”.
NB2: Inmiddels kreeg ik op dinsdag 4 mei mijn eerste spuitje in centrum Heizel. Het personeel was vriendelijk en blijkbaar tweetalig. Nadien kreeg ik op mijn e-postbericht een vraag van het centrum naar mijn ervaring … in het Frans!
Naschrift:
Ondertussen kreeg ik inzage van het antwoord aan de vicegouverneur van minister Alain Maron, Ecolo, (het Franstalig lid van de GCC). Hij liet de zaak grondig onderzoeken door zijn diensten en verontschuldigt zich (het was een technische vergissing) maar benadrukt dat voor hem in Brussel de taalwet van essentieel belang is. Mijn besluit: Franstalige politici hebben meer eerbied voor de taalwet en de grondwet dan een ‘Vlaamse’ minister (Open VLD) die een Vlaming (slachtoffer van een verkeersongeval) arrogant beledigt.
Maan etablissement
Ik stoon ee vui maan stamkafei
‘k wil ë gô pinke in maan gilei
ô lank ès da geleie?
ët ès pertank maan staminei
ik kom ee alle dôge wei
mô den bôs zegt altaaid: “neie”
“ ge muigt ni binne in maan etablissement
on elken oek stô ne polissenagent…
dee polisse wille maa klisse
sebeet kraaig ‘k nog ën dikke amend
en ‘k verdeen zëlf giene cent”
‘k zaa zuu geire ’n terraske dôn
van ’t smerges vreug tot on de nôn
en mè alleman lameire
mô den bôs aaft zaaine winkel tô
ei roept nô maa: “ket zedde ni gô
gaa wilt maa nog rwineire
“ ge muigt ni binne in maan etablissement
on elken oek stô ne polissenagent…
dee polisse wille maa klisse
sebeet kraaig ‘k nog ën dikke amend
en ‘k verdeen zëlf giene cent”
Swenst weurre al de Brusseleirs zeek
mè dei trôge vaccin-poleteek
emme z’ons allemô te pakke
ja zuu wille z’ ët in den Belgique
merci vui aale pensée unique
da bruuke ès gô gebakke
mô das niks vui nen Brusselse ket
daan zet êm nei in de middelt van de mèt
lôt êm klisse dui polisse
en roept nô de polissenagent:
“das ee maan etablissement”!
de ket van Jette
Deel de Brusselse Post op al je sociale media kanalen
Meer Brusselse Post
De Brusselse Post | Januari 2023
De Belgische politiek is doorgaans al niet elegant omnaar te kijken, maar het kan altijd nog een tandje erger.
De Brusselse Post | December 2022
Tijdens de coronapandemie was er een aanzienlijk deel van de Brusselse bevolking dat zich niet wilde laten vaccineren.